Hvers virði eru ömurlegheit?

Við Íslendingar erum upp til hópa ágætis einstaklingar - tiltölulega flott fólk en pínu brennd af vonbrigðum lífsins.  En af og til kemur fyrir að við gerum eitthvað eins heimskulegt eins og að fara að deita, fara í samband eða stofna til sambúðar. Sumir geta gert þetta allt á skynsamlegan hátt, geta deitað á þeim forsendum að þeir séu að máta.

Máta hvort þetta sé einstaklingur sem kemur vel fram við þig og þér líður vel með. Máta hvaða hliðar hún eða hann kallar fram hjá þér? Getur þú algerlega verið þú sjálf/ur eða upplifir þú þig stöðugt tuðandi, nöldrandi og að “ræða málin”.  Nær þessi manneskja að höndla þig án þess að þurfa að breyta þér eða „betrumbæta“ þig...?

En gefum okkur það að við náum að deita jafn skynsamlega og að kaupa okkur föt. Finnum einhvern hrikalega dásamlegan og skemmtilegan félagsskap, höfum fullt að tala um, opnum okkur tilfinningalega og finnum þessa dásamlegu nánd og innileika sem þetta snýst jú allt um. Í heimi þar sem erfitt er að vera einn en auðvelt  að vera einmana, þá förum oft við í þann pakka að “verða eitt” þegar í samband er komið. Við fórnum því að verða einstaklingar með eigin langanir, þarfir, skoðanir og hugmyndir til þess að verða par.

Í þeirri viðleitni okkar til að halda sambandinu góðu, tökum við að okkur að passa hamingju, vellíðan og gleði makans (og barna og systkyna og foreldra og vina...) sem gerir það að verkum að við þorum ekki að rugga bátnum í öllu því veseni sem fylgir því að standa með sjálfum sér. Það kostar nefnilega oft átök, gremju og pirring. Svo við gerum málamiðlanir, við setjum drauma okkar og þarfir á bið og gerum það sem við þurfum að gera til að sambandið haldist á floti. Og makinn sé ekki of pirraður.

Þetta er það “heimskulega” við sambönd; við förum að fórna því sem við í grunninn erum til að mæta því sem er ætlast til að við séum.

Það er eitthvað sem gerist hjá einstaklingum sem fórna sér á þennan hátt. Einn snillingurinn sem ég þekki heldur því fram að það gerist eitthvað fyrir okkur í kringum fertugsaldurinn. Ég er farin að hallast að því sama. Eftir sjálfstæðisbaráttu tvígugsaldursins og lífsgæðakapphlaup þrítugsaldursins, þá vöknum við upp í kringum fertugsaldurinn í innantómum og yfirborðskenndum samböndum og áttum okkur á því að tilvera okkar skiptir afskaplega litlu máli í stóra samhenginu. Einhvern veginn fer það að skipta máli að skipta máli. Þú veist, að lífið hafi einhvern dýpri tilgang en að eiga bara flottari hluti en Jón og Gunna hinum megin við götuna. Og vera í betri vinnu með hærri tekjur.

En við bælum þessa kjánalegu þörf niður og höldum áfram á sömu braut. Af því að þeir sem reyna að fylgja eigin löngunum, draumum og þrám eru stundum sagðir vera sjálfselskir eiginhagsmunaseggir. Af því að við erum of hrædd við að missa það sem við höfum fyrir eitthvað sem við vitum ekki hvað verður. Af því að við erum hrædd við að gera eitthvað nýtt og róttækt. Af því að við erum föst í viðjum vanans. Og af því bara...

Sú hugsun læðist líklega að flestum í þessum sporum, að þeir eigi allt sem hugurinn gæti girnst, fjölskyldu og vini, þak yfir höfuðið og góða vinnu, yfir hverju ættu þeir að kvarta og hverju vilja þeir breyta? Margar spurningar en fátt um svör.  Við sem höfum verið í þessum sporum verðum snillingar í því að bæla þessa ólgu niður og fáum okkur hund eða pöntum ferð til Spánar fyrir alla fjölskylduna til að þagga aðeins niður í þessari leiðindarröddu.  Eða dettum bara í´ða.

Því meira sem maður setur þarfir, drauma og langanir annarra umfram sínar eigin, því meiri verður ólgan. Því meira sem maður eltir væntingar annarra og og gerir það sem öðrum finnst, því meiri verða ömurlegheitin. Svo maður bara einangrar sig og segir engum frá þessari kjánalegu líðan. Hver gæti svo sem  skilið þetta? Það eru einhvern veginn allir með sitt á hreinu, vita hvað þeir vilja og eru hamingjusamir og þakklátir með sig og sitt. Er það ekki annars?  Hver gæti mögulega skilið það að hamingjan felst kannski ekki í því að eiga sem mest eða gera sem mest eða vera sem mest, þegar allir virðast vera að keppast við að eiga sem mest, gera sem mest eða vera sem mest?

Neikvæðar hugsanir herja á mann, samviskubit og sektarkennd verða bestu vinir manns, tilgangsleysið vex og maður sér einhvern veginn enga raunhæfa leið út. Stundum er maður heppinn og eitthvað stórkostlegt gerist sem kastar manni út úr “þæginda”kassanum þannig að maður þarf að fara að hugsa hlutina upp á nýtt. Sjá lífið í öðru ljósi og taka gamla drauma úr geymslunni og leita að nýjum. Eitthvað eins og skilnaður, fjármálaerfiðleikar eða uppsögn.

Check, check, check; been there, done that.

Eina sem ég hefði vilja breyta er að ég vildi að ég hefði lært að standa með sjálfri mér fyrr og kunnað að elta draumana mína. Það er nefnilega eitthvað svo stórkostlegt sem fylgir því að láta vaða, gera mistök og læra af þeim, halda áfram og landa nokkrum sigrum. Að láta vaða, gera mistök og gera betur í framtíðinni er mantra sem maður þarf að tileinka sér því alltof oft gugnum við á að fylgja hjartanu þegar hausinn er sannfærður um að við munum klúðra. Og að fólk verði reitt út í okkur eða að við munum særa aðra. Svo við höldum okkur inn í þægindunum, ræktum ömurlegheitin upp í tæra örvæntingu sem endar svo yfirleitt með ósköpum. 

Ömurlegheitin virðast þannig vera okkur afskaplega mikils virði, því ekki nægir vanlíðan og vonleysi til að við gerum eitthvað í málunum. 

Kannski er það lærdómur fertugs- og fimmtugsaldursins. Allavega er minn lærdómur fólginn í því að vita að ég mun aldrei ná að uppfylla draumana mína en svo sannarlega ætla ég að gera allt mitt til að nálgast þá. Vandamálið er að í hvert sinn sem ég nálgast takmarkið breytast áherslur og nýr og stærri draumur vaknar. Þetta er verkefni sem klárast aldrei.

Það er nefnilega svo satt sem sagt er; sönn hamingja er falin í ferðalaginu, ekki áfangastaðnum.

Elsku þú. Hlustaðu bara á hjartað - það hefur svo stórfenglegt líf að gefa þegar þú þorir...